€10.80
Μια ιστορία που κουβαλάει μια γειτονιά στου Ζωγράφου και συνδέεται με την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Ένα παιδί 5 ετών, το χέρι της μητέρας του και η σφαίρα που έκοψε το νήμα της ζωής. Το πιο μικρό θύμα της Χούντας 50 χρόνια μετά την πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας, μάς θυμίζει τον τρόπο για να μην ξεχάσουμε.
Ένα παραμύθι (που δεν λέει παραμύθια), που αντιστέκεται στο πλαίσιο της ευρύτερης προσπάθειας αναθεωρητισμού και αναδεικνύει το σημείο εκκίνησης του αυτόνομου κινήματος στην Ελλάδα. Οι 56 ώρες που οι φοιτητές εντός ήταν ελεύθεροι και το πλήθος απέξω δημιούργησε πολιτική. Οι νεκροί δεν είναι παραμύθι και το Πολυτεχνείο δεν λέει παραμύθια.
Αν η εξέγερση του Πολυτεχνείου αποτελεί χειρονομία θεμελίωσης της Μεταπολίτευσης, 50 (+1) χρόνια μετά μια παιδική ιστορία με έναν παππού και το εγγονάκι επανακωδικοποιεί την επταετία της Χούντας, τα χρόνια πριν από αυτή και, ίσως, τα χρόνια μετά. Μια βόλτα στην πόλη που θα μείνει αξέχαστη σε μικρούς και μεγάλους.
Το βιβλίο αυτό είναι αφιερωμένο στους τρεις πρώτους επάρχους της Άνδρου, τον Γεώργιο Κλήρη, τον Κωνσταντίνο Ράδο και τον Ήβο Ρήγα. Νέοι άνθρωποι που οραματίστηκαν την εθνική ανεξαρτησία και την απελευθέρωση, στρατεύτηκαν στα ιδανικά του Αγώνα, υπηρέτησαν τους θεσμούς που δημιούργησε η επανάσταση· και εμπνεύστηκαν από αυτούς. Κοινό τους σχολείο η Φιλική Εταιρεία· μια μαθητεία που ενώ τους σφράγισε και δημιούργησε δεσμούς ζωής, όφειλε να παραμείνει στο ημίφως ακόμη και μετά την εδραίωση της επανάστασης. Κοινό τους στοιχείο επίσης η θητεία ως επάρχων στην Άνδρο, ένα νησί που η πορεία του στα χρόνια της επανάστασης ήταν παρόμοια αλλά και διακριτή από τα άλλα νησιά του Αιγαίου. Οι έντονες πολιτικές διεργασίες και οι κοινωνικές αντιπαραθέσεις, η σχέση των προκρίτων της Άνδρου με την κεντρική διοίκηση και οι διαδικασίες ενσωμάτωσης, η είσπραξη και διαχείριση των φορολογικών προσόδων, αλλά και η καθημερινότητα των κατοίκων στα χρόνια της επανάστασης είναι μερικά από τα θέματα που ανοίγονται στη συζήτηση. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται και 80 ανέκδοτα μέχρι σήμερα τεκμήρια που σχετίζονται με τη θητεία τους στην Άνδρο.
Πώς ερμήνευε ο άνθρωπος στο απώτατο παρελθόν θανατηφόρες λοιμικές ασθένειες, όπως η λέπρα, ο τύφος και η χολέρα, και με ποια μέσα τις αντιμετώπιζε; Πόσο παλαιά είναι η κοινή αντίληψη για την (αυτο)θυσία του εξιλαστήριου θύματος; Ποια είναι η σχέση της προσφάτως βιωμένης πανδημίας με την πανάρχαια αντίληψη για τον αποδιοπομπαίο τράγο, τον αρχαϊκό ελληνικό αποικισμό και τον θεό Απόλλωνα;
Αυτά είναι μερικά μόνο από τα σημαντικότερα ερωτήματα που τίθενται στο ανά χείρας πόνημα. Οι ανθρώπινες κοινωνίες ήδη από τα προϊστορικά χρόνια, αδυνατώντας να αντιληφθούν τα πραγματικά αίτια για τα οποία ενέσκηπτε λιμός ή και λοιμός, απέδιδαν την εμφάνιση τέτοιων συμφορών σε επέμβαση θεϊκών δυνάμεων, οι οποίες τις έστελναν στους ανθρώπους ως τιμωρία και ως μέσο σωφρονισμού για την παραβατική τους συμπεριφορά. Με στόχο τον εξευμενισμό του θεού, την ίαση και την επιστροφή στην ομαλότητα επιστρατεύονταν κατάλληλα τελετουργικά και ειδικές προσευχές, που συνέτασσαν και εκτελούσαν μάντεις-θεραπευτές οι οποίοι, λόγω της εξειδικευμένης τους κατάρτισης, ήταν σε θέση να ερμηνεύουν τα κακώς κείμενα και να δίνουν τις προσήκουσες λύσεις.
Στο βιβλίο αυτό, μέσα από την σύγκριση των πρωιμότερων αρχαίων ελληνικών πηγών με διάφορα εξειδικευμένα τελετουργικά κείμενα Χετταίων, Λουβίων, Χουρριτών, κ.ά. ιατρομάντεων της τρίτης και δεύτερης χιλιετίας π.Χ., που προέρχονται από βιβλιοθήκες αρχαίων ανατολικών βασιλείων, ιχνηλατείται η πορεία της αντίληψης για την αποπομπή του τελετουργικού φαρμάκου (του αποδιοπομπαίου τράγου) στις αρχαίες κοινωνίες. Μέρος της πολύτιμης αυτής και μακραίωνης γνώσης των λαών της αρχαίας Εγγύς Ανατολής φαίνεται πως πέρασε απρόσκοπτα στον κόσμο του Αιγαίου και την ηπειρωτικής Ελλάδας περί τις αρχές της πρώτης χιλιετίας π.Χ. Κατά το μεγάλο ταξίδι των μύθων στον αρχαίο ελληνικό κόσμο και την Εγγύς Ανατολή, η μορφή του ισχυρού επήλυδος θεού Απόλλωνος αναδείχθηκε, και μάλιστα με την καίρια συμβολή του ίδιου του Ομήρου, σε θεό θεραπευτή λοιμικών ασθενειών και προστάτη του ελληνικού αποικισμού, μπολιάζοντας καθοριστικά τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό
Τι ακριβώς αντίκρυσε ο δημοσιογράφος της Toronto Daily Star Έρνεστ Χέμινγουεϊ έξω από την Αδριανούπολη, στην Ανατολική Θράκη, το 1922; Αμέτρητες οι σπαραξικάρδιες σκηνές μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, όταν Ελλάδα και Τουρκία άλλαξαν για πάντα μορφή και σύσταση ως κράτη.
Το βιβλίο του Νορβηγού δημοσιογράφου και συγγραφέα Στίαν Μπρούμαρκ διερευνά τις συνέπειες της υποχρεωτικής ανταλλαγής πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, μιας ιδέας που συνέλαβε, οργάνωσε κι εκτέλεσε ο τότε Ύπατος Αρμοστής της Κοινωνίας των Εθνών για τους Πρόσφυγες –και κάτοχος του Νομπέλ Ειρήνης– Νορβηγός εξερευνητής, Φρίντγιουφ Νάνσεν.
Μέσα από δεκάδες συνεντεύξεις και εκτεταμένη βιβλιογραφική έρευνα ο Μπρούμαρκ ψηλαφεί το τραύμα που εξακολουθούν να αισθάνονται σήμερα Έλληνες και Τούρκοι ως αποτέλεσμα της βίαιης μετακίνησης 1,6 εκατομμυρίων ανθρώπων από τη μία μεριά του Αιγαίου στην άλλη. Ταξιδεύει στην Ελλάδα και την Τουρκία, επισκέπτεται την Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη, το Αϊβαλί, την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τη Χαλκιδική, τη Μυτιλήνη, σε μια προσπάθεια να δει το ανθρώπινο κόστος που προσπάθησε να μετριάσει πριν από εκατό ολόκληρα χρόνια ο συμπατριώτης του Νάνσεν. Μπορεί τέτοιες ιστορίες να έχουμε ακούσει όλοι – όμως η ματιά ενός τρίτου, ενός ανθρώπου που έχει αγαπήσει την Ελλάδα και την Τουρκία, φέρνει στο φως αναπάντεχα ευρήματα για τα όρια της μνήμης και της πολιτικής, για τον τρόπο που καθένας από εμάς αντιμετωπίζει το συμβάν που καθόρισε ριζικά τα εθνικά αφηγήματα των δύο χωρών.
Ο Μπρούμαρκ ασχολείται με την Ιστορία, ασχολείται όμως περισσότερο με το παρόν και το μέλλον: Πώς βλέπουν οι Έλληνες τους Τούρκους και οι Τούρκοι τους Έλληνες; Και τι ρόλο μπορεί να παίξει στη συνύπαρξη των δύο λαών το αμοιβαίο προσφυγικό τραύμα;
Το κείμενο “Αυτός ο Πόλεμος” είναι η μαρτυρία, η εξομολόγηση, η προσπάθεια εξιλέωσης και ταυτόχρονα η προ φητεία ενός μεγάλου συγγραφέα για την πατρίδα του, τους συμπολίτες του, τον κόσμο της εποχής του αλλά και τον εαυτό του.
Γράφτηκε τον Δεκέμβριο του 1939 και προοριζόταν για τη νεοϋρκέζικη Herald Tribune. Στις αρχές του επόμενου χρόνου κυκλοφόρησε και στα γερμανικά, αλλά οι ναζί κατέσχεσαν όλα τα αντίτυπα όταν εισέβαλαν στο Άμστερνταμ.
Ο εθνικοσοσιαλισμός εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο τις ιστορικές και οικονομικές κακουχίες του γερμανικού λαού. Η δικτατορία βρήκε πρόσφορο έδαφος στα πάθη του, τα παρόξυνε και τα ποδηγέτησε.
Όταν ένας λαός γίνεται σύσσωμος έρμαιο μιας τραχιάς, στριγκής, ημιπαράφρονος φωνής και αφήνεται να υπνωτιστεί από υποβλητικές μαζικές τελετές συλλογικής μύησης προκειμένου να αναπληρώσει αυτό που έχει, υποτίθεται, χάσει,ποια δύναμη του λόγου μπορεί εδώ να αντισταθεί; Η ψυχική, πνευματική, ηθική και πολιτική παράδοση έχει επιτελεστεί πολύ νωρίτερα.
Η ιστορία αυτή εμπεριέχει μια αιώνια υπόμνηση και προειδοποίηση για τις δημοκρατίες. Το διάβημα του Τόμας Μαν είναι, νομίζω, συμβολικό και εκφράζει την ανάγκη του να μιλήσει χωρίς να ελπί- ζει. Ως εθνικός συγγραφέας, δεν μπορεί να ελπίζει.
Προβαίνει, εντούτοις, σε μια σειρά από ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις που δεν είναι απλές διαπιστώσεις αλλά, αν προσέξουμε, έχουν κατά βάθος έναν ηθικό χαρακτήρα, κάτι σαν συμβολική εξιλέωση ενός ολόκληρου έθνους. Οι Γερμανοί παρασύρονται από την άθλια προπαγάνδα και την εγκληματική αγκιτάτσια του αντισημιτισμού και του ρατσισμού και καταδέχονται μια κίβδηλη ανακούφιση των παθών τους: δαιμονοποιώντας τους Εβραίους και άλλους, μπορούν επιτέλους να νιώσουν οι ίδιοι υπέρτεροι, ισχυροί, ανίκητοι.
Όπως, όμως, ορθά επισημαίνει ο Μαν, το αίσθημα φυλετικής ανωτερότητας λίγη χαρά έμελλε να δώσει σε εκείνους που, με τις επιλογές τους, όχι μόνο έβαλαν τις βάσεις της μελλοντικής τους καταστροφής, αλλά στάθηκαν προπάντων οι ίδιοι μάρτυρες του αργού και βασανιστικού ηθικού τους θανάτου.
Από το Επίμετρο του Κωνσταντίνου Παπαγεωργίου
Στη σωφρονιστική αποικία 1 × €11.25
Για την αποσυντάσσουσα εξουσία 1 × €6.30
Ο κύκλος των Κυκλάδων 1 × €18.00
Έχεις απάντηση; No 2 1 × €16.20
Μια πραγματικά μικρή ιστορία περί των πάντων (σχεδόν) 1 × €20.00
Δώσε μου μια μπουκιά 1 × €18.80
Λευκό πουλί 1 × €14.40Υποσύνολο: €104.95
