Κάθε χρόνο στις 23 Ιουλίου πραγματοποιείται μια σεμνή τελετή στα κρατητήρια του ΕΑΤ-ΕΣΑ, άλλοτε τόπο βασανιστηρίων και σήμερα Μουσείο Αντιδικτατορικής Δημοκρατικής Αντίστασης. Στο προαύλιο βρίσκεται η προτομή του Σπύρου Μουστακλή. Πολιτικά κόμματα και φορείς καταθέτουν στεφάνια. Ακολουθεί μια βουβή περιήγηση στον χώρο των κελιών και η εκδήλωση ολοκληρώνεται με μια σύντομη ομιλία.
Έπειτα από τόσες δεκαετίες, ξανάρχεται στο μυαλό το ίδιο ερώτημα: Άξιζε τον κόπο; Μήπως οι διαψεύσεις που ακολούθησαν μας οδηγούν σε μια επανατοποθέτηση; Για μένα, η ανάγκη να γράψω αυτό το βιβλίο λειτούργησε απελευθερωτικά. Η μνήμη δεν είχε ξεθωριάσει, λες και περίμενε να έρθει η ώρα να καταγραφεί εκείνη η “περιπέτεια” που ζήσαμε τότε.
Η ιστορική δράση κρίνεται μέσα στο πλαίσιο των συνθηκών που τη γέννησαν. Η χούντα του 1967-1974 υπήρξε μια ύβρις. Τόσο εγώ όσο και άλλοι θεωρήσαμε ότι δεν μας ταίριαζε να παραμείνουμε αδρανείς απέναντί της. Τώρα όμως, βλέποντας τα πράγματα ύστερα από τόσα χρόνια, εκτιμώ ότι λίγα κάναμε. Έπρεπε να φανούμε ακόμα πιο πείσμονες στον αγώνα μας για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, για τη δημοκρατία, για την πατρίδα και την ελευθερία.
Αν το 2015 ήταν η χρονιά των μεγάλων «προσφυγικών ροών», των «ανοιχτών συνόρων» και της θερμής υποδοχής σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, το 2016 ήταν η χρονιά που η κατάσταση άλλαξε άρδην. Ορόσημο στάθηκε η περιβόητη «συμφωνία» Ε.Ε.-Τουρκίας. Η αναγνώριση της Τουρκίας ως «ασφαλούς τρίτης χώρας» και η πολιτική των κλειστών συνόρων επέφεραν τον εγκλωβισμό χιλιάδων αιτούντων άσυλο στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου υπό εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες. Το κλίμα άρχισε να αλλάζει στο περιβάλλον των νησιώτικων κοινωνιών.
Πώς περάσαμε, σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, από την πολύμορφη αλληλεγγύη του 2015 στην έξαρση των αντιδράσεων, στην ανάδυση ισλαμοφοβικών τάσεων, αλλά και στην εξαπόλυση ρατσιστικών πογκρόμ; Ποιες δυνατότητες πολιτικής παρέμβασης διανοίγονται στις ρωγμές του αφηγήματος «δεν είμαι ρατσιστής, αλλά…»; Πώς διαπλέκονται οι μηχανισμοί ασφαλείας και οι ανθρωπιστικές οργανώσεις στη διακυβέρνηση του συνόρου; Και τέλος, ποιος είναι ο ρόλος των αγώνων των ίδιων των αιτούντων άσυλο;
Το παρόν βιβλίο επικεντρώνεται στην αχαρτογράφητη περίπτωση της Χίου και αναζητά απαντήσεις στα επίκαιρα αυτά ερωτήματα μέσα από μία σύνθετη μεθοδολογική προσέγγιση, που περιλαμβάνει συλλογή και ανάλυση δεδομένων από τον τοπικό Τύπο, επίσημες εκθέσεις, ημερολόγια πεδίου, αλλά και εις βάθος συνεντεύξεις με πρόσωπα προερχόμενα από τους κόλπους των αιτούντων άσυλο, των εργαζομένων στο πεδίο και των ντόπιων (τόσο αλληλέγγυων, όσο και αντιδρώντων).
Αντλώντας από το σύγχρονο θεωρητικό οπλοστάσιο των κριτικών μεταναστευτικών και συνοριακών σπουδών, και εισάγοντας έννοιες όπως «συνοριακό καθεστώς», «αυτονομία της μετανάστευσης» και «μεταρατσισμός», επιχειρείται η μετατόπιση της προσοχής στη σκοπιά των ίδιων των προσώπων που βιώνουν καθημερινά τις επιπτώσεις μιας παράλογης και απάνθρωπης μεταναστευτικής πολιτικής.
Ο Ντάνιελ μεγαλώνει ακούγοντας διαρκώς από τους συγγενείς του – Εβραίους μετανάστες από το μακρινό Μπόλεχοφ της Ουκρανίας– πόσο μοιάζει στον μακαρίτη θείο Σμιλ. Μεγαλώνει ακούγοντας επίσης τις οικογενειακές ιστορίες του πληθωρικού παππού του, από τις οποίες όμως ο θείος Σμιλ απουσιάζει παντελώς. Το μόνο που γνωρίζει για τον αμνημόνευτο θείο, τη γυναίκα και τις τέσσερις όμορφες κόρες του είναι ότι «τους σκότωσαν οι ναζί». Ενήλικος πια, παρακινούμενος από το ένστικτο του «ιστορικού της οικογένειας» και από τη φρικτή υποψία ότι η σιωπή του παππού του υποκρύπτει μια ιστορία αδελφικής προδοσίας, θα ξεκινήσει τη δική του οδύσσεια ανά τον κόσμο για να τρυγήσει από τους λιγοστούς πια γέροντες, πρώην κατοίκους του Μπόλεχοφ –όσους επέζησαν του Ολοκαυτώματος– τις τελευταίες τους αναμνήσεις για τον Σμιλ και τη μοίρα του, για τον θάνατο αλλά και τη ζωή των Εβραίων της Ευρώπης.
«Ένα εντυπωσιακό ταξίδι ανακαλύψεων, απογοητεύσεων και ασύλληπτων συμπτώσεων. Ο Μέντελσον κατασκευάζει μια περίτεχνη κυκλική αφήγηση. Η τεχνική αποδίδει και δείχνει πώς το Ολοκαύτωμα εξακολουθεί να επηρεάζει και ανθρώπους που δεν το βίωσαν άμεσα». The New Yorker
«Ένα εκπληκτικό επίτευγμα. Μια άφατα λυπητερή κι ωστόσο θριαμβευτικά νικηφόρα και χαρούμενη αποστολή ανεύρεσης. Πραγματοποιεί αυτό που πολλοί από εμάς θα κάναμε, αν διαθέταμε τις ικανότητες και την εμμονή που απαιτείται για να ξαναβρούμε τους δικούς μας ανώνυμους χαμένους». Rebecca Goldstein, New York Observer
«Ο Μέντελσον καταδύεται βαθιά στην καρδιά του Ολοκαυτώματος, βαθιά στην καρδιά της οικογένειάς του, βαθιά και στη δική του καρδιά. Πρόκειται για ένα κείμενο πυκνό, πλούσιο, καθηλωτικό· καθώς ο Μέντελσον ταξιδεύει ανά την υφήλιο για να “βρει τους έξι”, καταφέρνει να βρει και να δώσει φωνή σε έναν ολόκληρο χαμένο κόσμο, σε μια χαμένη οικογένεια». San Diego Union-Tribune
«Βαδίζαμε αγκομαχώντας γιατί η απόσταση δεν ήταν μικρή. Χωρίς αναπαμό, με καρδιά άδεια από συναισθήματα, με το δέος του αγνώστου και φοβερού εκείνου τέρατος που μας περίμενε, που μόνο που ακούγαμε το όνομά του διαλυόμαστε ψυχικά και πνευματικά. Ήταν για μας το φριχτό εκείνο κολαστήριο, που έμπαινες στην κόλαση χωρίς ελπίδα εξόδου και επιβίωσης. Και όντως ήταν φοβερή η εικόνα που αντικρίσαμε από μια κάποια απόσταση, όταν πρωτοείδαμε το μυθικό, το τερατώδες εκείνο κάστρο με τα ψηλά τείχη και τις κατά διαστήματα σκοπιές με τους φρουρούς, οπλισμένους με τα πολυβόλα τους. Ήταν ένα τέρας που μας περίμενε, απόμακρο σαν Λεβιάθαν της μυθολογίας. Όσο πλησιάζαμε τόσο και καλπάζανε τα φυλλοκάρδια μας και κοβόντουσαν τα γόνατά μας. Τι θα βλέπαμε άραγε μέσα; Η μεγάλη πύλη άνοιξε και το στρατόπεδο άρχισε να ρουφά το μακρύ σκουλήκι των κολασμένων».
Η "Δεσμίδα Ν" της εργασίας περί στοών 1 × €11.70
Διαλογος για την τέχνη και την πολιτική 1 × €7.65
Διόρθωση 1 × €16.20
Τα σανδάλια 2 × €6.00
Η Αφροδίτη με τις γούνες 1 × €6.00
Ο Άρχοντας των Μυγών 1 × €14.00
Φράνσις Μπέικον Η Λογική της Αίσθησης 1 × €16.20
Σκοτεινός καθρέφτης 1 × €18.00Υποσύνολο: €101.75
