Δεν έχω την αξίωση να πω κάτι καινούργιο για την Ελληνική Επανάσταση – τα περισσότερα έχουν ειπωθεί και θα ειπωθούν από άλλους, ασύγκριτα αρμοδιότερους. Αλλά αισθάνομαι την ανάγκη να στοχαστώ, λιγότερο με τις μετρημένες ιστορικές μου γνώσεις και πιο πολύ με την παράδοξη γνώση την οποία χαρίζει η λογοτεχνία, τι είναι αυτό το θαύμα μέσα στο οποίο φωλιάζει εξαρχής το σπέρμα της τραγωδίας: αίφνης η πιο αρχαία χώρα της Ευρώπης, που τη νόμιζαν νεκρή, ανασταίνεται από τις στάχτες της. Κι ωστόσο, το θαύμα δεν θα πάψει να υπονομεύεται, να ματαιώνεται –αλλά και να ξαναγεννιέται– πάλι και πάλι στα διακόσια χρόνια τού ελεύθερου νεοελληνικού βίου. Τι σημαίνει για εμάς, τούς σημερινούς Έλληνες, τούτη η ριζική τομή στην τρισχιλιόχρονη πορεία αυτής της χώρας; Τι αντιπροσωπεύει για τη διαχρονική Ελλάδα μια τόσο συνταρακτική ρήξη στον αρχέγονο τρόπο του κοινού μας βίου; Πόσο βαθιά αυτή μάς μεταμόρφωσε μέσα σε δύο αιώνες; Τι κερδίσαμε και τι χάσαμε από τη στιγμή που ενταχθήκαμε κατ’ ανάγκην στη χορεία των εθνών της νεωτερικής Ευρώπης; Άραγε οι εντυπωσιακές πρόοδοι πού πετύχαμε από τότε, μέσ’ από μύριες δοκιμασίες, διαψεύσεις, αντιφάσεις και καταστροφές, δικαιώνουν την ύπαρξή μας στον σημερινό κόσμο; Και τι μπορεί να μάθει τούτη η ιστορία στην Ευρώπη για τον ίδιο της τον εαυτό;
Οι συγγραφείς βάζουν σε τάξη αυτά που μισοξέρουμε ή μαντεύουμε για μια ευρεία σύγχρονη θεματολογία, τα συμπληρώνουν, τους δίνουν ιστορικό και κοινωνικο-οικονομικό-πολιτικό πλαίσιο και τα παρουσιάζουν ολοκληρωμένα ως τις μεγάλες τάσεις που συνοδεύουν το πέρασμά μας σε μια νέα εποχή (χωρίς όμως να διεκδικούν τον τίτλο του προφήτη όπως συχνά κάνουν οι Αμερικανοί). Δεν ξέρω ποια από τα ζητήματα να πρωτοδιαλέξω: τον νέο φεμινισμό; Τη μόδα βίγκαν; Τον άνθρωπο-μηχανή; Την αποανάπτυξη; Τα κρυπτονομίσματα; Κάθε κεφάλαιο είναι και μία σχεδόν πλήρης εισαγωγή σε μια ιδέα-τάση-πρωτοβουλία-πρόβλημα που προσφέρει μια εκλαϊκευμένη αποτύπωσή της (με παραπάνω βιβλιογραφία για όσους ενδιαφέρονται). Τελειώνοντάς το διαπιστώνεις ότι ακόμα και αν κάποιες από τις ιδέες αυτές αποδειχθούν ουτοπίες, τα προβλήματα που τις ενέπνευσαν είναι υπαρκτά και ότι δεν μπορούμε να προχωρήσουμε στο μέλλον με τα εργαλεία σκέψης και δράσης του παρελθόντος αφού πια δεν εκφράζουν τις σύγχρονες κοινωνίες και ιδιαίτερα τις νέες γενιές. Ο πρώτος που θα του χαρίσω το βιβλίο είναι ο γιος μου κι αν ήταν στο χέρι μου θα το έκανα σχολικό εγχειρίδιο (με την καλή έννοια). (Βάλια Καϊμάκη, από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
“Κάθε πολίτης οφείλει να διαβάσει αυτό το βιβλίο, αν θέλει να κατανοήσει την εποχή του” (Liberation)
“Ένα εγκυκλοπαιδικό έργο με την ευγενέστερη σημασία του όρου, που είναι ταυτόχρονα συναρπαστικό στην ανάγνωσή του” (France Inter)
“Μια διαυγής παρουσίαση των σύγχρονων ιδεών, και των συζητήσεων που αυτές προκαλούν” (L’Obs)
Ποιες ήταν οι απαρχές; Πώς απλώθηκε η σκοτεινή έκρηξη στη γερασμένη Ευρώπη; Ποια υπόσχεση ανατροπής πυροδότησε την απελπισμένη οργή; Τι ρόλο έπαιξε η θεωρία των δύο άκρων; Πώς σάρωσε τα πάντα ο αντισημιτισμός, η “συνωμοσία του αίματος”; Μπορούμε να αποδεχτούμε τον ελληνικό αντισημιτισμό, τη μυστική συνενοχή στο έγκλημα; Πώς μιλάμε για το Ολοκαύτωμα; Πού βρίσκεται η “κοινοτοπία του κακού”; Πού έκρυβε τις “γερμανικές στολές στη ναφθαλίνη” η μεταπολεμική Ακροδεξιά; Ζει η “Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών”; Γιατί έχει τόσο βάθος ο ελληνικός εθνικισμός; Ποια είναι η θεσμική συνενοχή στην ακροδεξιά βία; Ποια είναι σήμερα τα προσωπεία της Ακροδεξιάς; Πώς πνίγεται η δημοκρατία στον ηθικό πανικό και τα fake news; Γιατί κερδίζει έδαφος η Alt-Right; Πώς οικοδομείται μια ανελεύθερη δημοκρατία; Ποιο μήνυμα στέλνει εντέλει ο “αθώος αντιφασισμός” του Μεσοπολέμου;
Να μιλήσουμε για την Ακροδεξιά σαν να διηγούμαστε μια άγρια ιστορία για μεγάλα παιδιά. Να αναζητήσουμε απαντήσεις, να πάμε μπρος και πίσω στον χρόνο και στον χώρο, να κοιτάξουμε τα μάτια των ανθρώπων, να αντικρίσουμε τις ζοφερές όψεις της βίας. Να δούμε το σήμερα υπό το φως που δίνει η γνώση τού χθες, κι αντίστροφα. Γιατί “συνέβη, επομένως μπορεί να ξανασυμβεί”.
Ο φασισμός δεν είναι υπόθεση του παρελθόντος. Μια νέα έκφανση του ακροδεξιού φαινομένου ξετυλίγεται γύρω μας. Την έχουν ονομάσει μεταφασισμό. Αντλεί ιδέες και εργαλεία από το οπλοστάσιο του δεξιού εξτρεμισμού του Μεσοπολέμου, τη δημαγωγία, τον εθνικισμό, τον ρατσισμό. Αξιοποιεί ψηφιακά μέσα, διασπείρει fake news, δικτυώνεται. Σπέρνει το μίσος, πυροδοτεί συγκρούσεις, νομοθετεί τον νέο αυταρχισμό. Οι δημοκρατίες δοκιμάζονται.
Ο φασισμός στοχεύει πάντα στην καρδιά και το μυαλό όλων, αλλά περισσότερο των νέων. Τους διδάσκει να υποτάσσουν τους αδύναμους και να υποτάσσονται στους ισχυρούς· να αποτελούν υλικά μιας πυραμίδας φόβου και ανελευθερίας. Γίνεται ολοένα και πιο πιεστική η ανάγκη να μελετάμε, να γνωρίζουμε και να αναγνωρίζουμε το ακροδεξιό φαινόμενο. Αυτό τον σκοπό θέλει να υπηρετήσει το παρόν βιβλίο.
Δεν έχει ανάγκην εκτεταμένου προλόγου αυτό το επιμύθιον. Αφού ετερματίσαμε την “Ιστορίαν του Πολιτισμού” εις το έτος 1789, εδιαβάσαμε πάλιν από την αρχήν τους δέκα τόμους, με την πρόθεσιν να πραγματοποιήσουμε μίαν αναθεώρησιν του όλου έργου, η οποία πολλά θα διώρθωνε λάθη, οφειλόμενα άλλα εις παράλειψιν, άλλα εις εσφαλμένα δεδομένα, άλλα εις το τυπογραφείον. Κατά την αναθεώρησιν αυτήν επεσημάναμε ωρισμένα γεγονότα και εκρατήσαμε σημειώσεις υπό μορφήν σχολίων, που θα ημπορούσαν να φωτίσουν την παρούσαν κατάστασιν πραγμάτων, τας προοπτικάς των πιθανών εξελίξεων εις το μέλλον, την φύσιν του ανθρώπου, την συμπεριφοράν των κρατών. (Αι εντός του κειμένου αναφοραί εις διαφόρους τόμους της “Ιστορίας” παρέχονται όχι ως παραπομπαί εις αυθεντικάς πηγάς, αλλ’ ως παραδείγματα ή διαφωτιστικαί περικοπαί, που μας ήλθαν απλώς εις τον νουν). Απεφύγαμε οριστικά συμπεράσματα, μέχρις ολοκληρώσεως της όλης επισκοπήσεως, αλλά, χωρίς αμφιβολίαν, αι εκ των προτέρων αντιλήψεις μας επηρέασαν αυτήν ταύτην την επιλογήν του τοιούτου διαφωτιστικού υλικού. Καρπός, πάντως, της όλης αυτής εργασίας είναι η παρούσα μελέτη. Επαναλαμβάνει πολλάς απόψεις, τας οποίας ημείς ή άλλοι προ ημών έχουν ήδη διατυπώσει. Επιδίωξίς μας δεν είναι η πρωτοτυπία, αλλά η ολοκλήρωσις. Προσφέραμε εδώ μίαν γενικήν εποπτείαν της ανθρώπινης εμπειρίας και όχι μίαν προσωπικήν αποκάλυψιν.
Και εδώ, όπως τοσάκις και εις το παρελθόν, οφείλομε να εκφράσωμε τας θερμάς ευχαριστίας μας δια την βοήθειαν και την συνεργασίαν που μας προσέφερε η κόρη μας Έθελ.
Πέραν 1 × €9.00
Η ελληνική Επανάσταση του 1821, τόμος Γ΄ 1 × €29.70
Φυγή στο σκοτάδι 1 × €9.50
21: Η μάχη της πλατείας 1 × €22.50
Οι Δράκοι δεν μοιράζονται 1 × €13.00
Βασικό εισόδημα για όλους 1 × €23.50
1821 - Από την επανάσταση στο κράτος 1 × €20.00
Σμύρνη 1922 1 × €12.60
Πολιτική Οικονομία 1 × €10.00Υποσύνολο: €149.80
