€14.40
«Η Αποκάλυψη καλεί αρκετά σχόλια και εξηγήσεις. Δεν αποπειράθηκα μια τέτοια εργασία. Υπάρχουν πολλές έγκυρες ερμηνείες. Μπορεί εύκολα να τις αποκτήσει κανείς. Από αυτές ερανίστηκα και εγώ τις λίγες που δίνω στις σημειώσεις μου, προσπαθώντας να τις περιορίσω στο ελάχιστο και να μείνω στις γενικά παραδεγμένες. Δεν γύρεψα ν’ αποσαφηνίσω της Αποκάλυψη, πράγμα που έκαναν άνθρωποι εγκυρότεροι από εμένα. Αλλά με τη γνώση, τις ικανότητες και την προσήλωση που αξιώθηκα να έχω, θέλησα να μεταγράψω το παλαιό κείμενο στη σημερινή λαλιά μας. Δε ζήτησα να αναλύσω ή να διαλύσω την έκφρασή του. Απεναντίας ήμουν ευτυχής όταν μπορούσα να κρατήσω την τραχύτητά του, θα έλεγα, και το συνεπαρμό που του δίνει η θεϊκή εμπνοή. Η Αποκάλυψη δεν είναι κείμενο ενός καιρού και μιας γενεάς ανθρώπων, αλλά όλων των καιρών και όλων των γενεών».
Σ’ αυτό το αγέραστο βιβλίο ―μια σειρά διαλέξεων στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϋ απευθυνόμενων σε μη ειδικούς―, ο Αντρέ-Ζαν Φεστυζιέρ, ένας απ’ τους διαπρεπέστερους ιστορικούς της αρχαιοελληνικής φιλοσοφίας και θρησκείας, αναδεικνύει μια παραγνωρισμένη, αν και θεμελιώδη, όψη της πνευματικής ζωής των αρχαίων Ελλήνων: την προσωπική, αδιαμεσολάβητη σχέση του πιστού με τον θεό του, έξω από το πλαίσιο της δημόσιας λατρείας: ψυχή προς ψυχή, καρδιά προς καρδιά, «μόνος προς μόνον».
Αντλώντας παραδείγματα απ’ όλο το εύρος της αρχαιοελληνικής γραμματείας ―από τα ομηρικά έπη μέχρι την ύστερη αρχαιότητα―, ο Φεστυζιέρ δείχνει τους αρχαίους Έλληνες να αντιμετωπίζουν τους θεούς τους όχι σαν σύμβολα αισθητικά αλλά σαν ζωντανές υπάρξεις. Τους βλέπουμε να διψούν και να πεινούν για το θείο· να νιώθουν ότι οι θεοί τούς νοιάζονται· και να προσεύχονται στον θεό τους με τον τρόπο που απευθύνεσαι σ’ έναν φίλο.
Ο Ιππόλυτος του Ευριπίδη βρίσκει την ευτυχία στο πλευρό της αγαπημένης του Άρτεμης. Στον Αισχύλο και τον Σοφοκλή, η βαθιά απαισιόδοξη αίσθηση της ζωής εξισορροπείται από μια ακλόνητη πίστη στη δικαιοσύνη του Δία. Με τον Πλάτωνα διατυπώνεται το μεγάλο όραμα της φυγής προς το θείο και της ομοιώσεως μαζί του. Στους Στωικούς, πάλι, αρθρώνεται η ιδέα της ελεύθερης συγκατάθεσης σ’ ένα θεϊκό σχέδιο που υπερβαίνει τα επιμέρους άτομα κι αγκαλιάζει ολόκληρη την οικουμένη. Με το μεγάλο ρεύμα του αρχαίου αναχωρητισμού, ο άνθρωπος αποσύρεται απ’ την κοινότητα για να βρεθεί κοντά στον θεό, ενώ στην ελληνορωμαϊκή εποχή συναντάμε την ολοκληρωτική αφοσίωση σ’ έναν θεό σωτήρα κι ελευθερωτή που απευθύνει προσωπικό κάλεσμα στον λάτρη του. Τέλος, στα μεγάλα φιλοσοφικοθεολογικά συστήματα της ύστερης αρχαιότητας κυριαρχεί το μυστικό ταξίδι της ανάβασης της ψυχής στον θεό και της άρρητης ένωσης μαζί του.
Στο πρώτο κείμενο, ο Ζιράρ συμπυκνώνει τη θεωρία της μιμητικής επιθυμίας, που αποτελεί τη δική του συνεισφορά όχι μόνο στην κριτική της λογοτεχνίας -αυτό θα ήταν ένα πολύ στενό πλαίσιο-, αλλά και στην ιστορία της βίας, της θρησκείας και της επιθυμίας. Φραγμός στην ανθρώπινη επιθυμία δεν υπάρχει; όσα επιδιώκει ένα μεμονωμένο μέλος της κοινότητας μπαίνουν στο στόχαστρο των υπολοίπων. Και ακριβώς επειδή οι άλλοι τα εποφθαλμιούν, εκείνος τα λατρεύει διπλό. Διαφαίνεται εδώ το περίφημο “μιμητικό τρίγωνο”, που συνδέει τον επιθυμούντο, το επιθυμούμενο αντικείμενο και τον μεσολαβητή-πρότυπο.
Το δεύτερο κείμενο αφορά ένα γνωστό από τη βιβλιογραφία συνέδριο στο οποίο συμμετείχε ο Ζιράρ, αλλά ταυτόχρονα την άγνωστη εν πολλοίς συνάντησή του με τον Κορνήλιο Καστοριάδη. Στο Δεκαήμερο του Σεριζύ, με θέμα την “Αυτοοργάνωση”, οι δυο τους συγκρούονται για την ενδεχομενικότητα στις ανθρώπινες υποθέσεις. Ο καθολικός Ζιράρ -ο ίδιος τοποθετεί τη μεταστροφή του από τον σκεπτικισμό στον χριστιανισμό το 1958- απέναντι στον μαχητικό άθεο Καστοριάδη. Ο αφηγητής του Ιερού εντός της κοινωνίας απέναντι στον εισηγητή της αυτονομίας, που εξορίζει τη θρησκεία. Ο ντετερμινιστής, που αναζητά υπεριστορικούς κανόνες για τη θέσμιση των κοινωνιών, και ο υπέρμαχος του πολιτικού αναστοχασμού και της πράξεως.
Ο σταυρός δεν είναι και δεν δύναται να είναι αντικείμενο αγάπης. Και όμως μονάχα ο Εσταυρωμένος μάς χορηγεί εκείνη την ελευθερία που μεταμορφώνει τον κόσμο, διότι δεν φοβάται πια τον θάνατο. Ο Εσταυρωμένος ήταν για την εποχή του σκάνδαλο και μωρία. Αλλά και σήμερα είναι παράκαιρο να τον θέτει κανείς στο επίκεντρο της χριστιανικής πίστης και της θεολογίας. Και όμως μονάχα τούτη η παράκαιρη ανάμνηση απελευθερώνει τους ανθρώπους από την καταπιεστική ισχύ της σύγχρονης πραγματικότητας και από τους νόμους και τις αναγκαιότητες της ιστορίας, και ανοίγει τον ορίζοντα της ιστορίας για ένα μέλλον που δεν θα ξανασκοτεινιάσει ποτέ. Το φλέγον ζήτημα σήμερα είναι να αναμνησθούν η Εκκλησία και η θεολογία τον εσταυρωμένο Χριστό, για να δείξουν στον κόσμο την ελευθερία του, αν θέλουν να καταστούν αυτό που επικαλούνται ότι είναι: Εκκλησία του Χριστού και χριστιανική θεολογία.
Το θρησκευτικό στοιχείο δεν αποτελεί εμπόδιο στην ένταξη των εβραίων στο αναρχικό κίνημα, στην ενεργό συμμετοχή τους στη ζωή του και χωρίς να πρέπει εξαιτίας αυτού να απαρνείται τις θρησκευτικές του ρίζες. Στο ιστορικό επίπεδο, ο αναρχισμός μοιάζει να δείχνει απέναντι στο “θρησκευτικό ζήτημα” και στο “εβραϊκό ζήτημα” πιο συγκεκριμένα, μια αξιοσημείωτη ποικιλία στάσεων και πρακτικών. -Enrico Ferri
Αυτό που προσέδιδε στους εβραίους αναρχικούς μια κάποια φήμη, ήταν η τοξικότητα της αντι-θρησκευτικής τους προπαγάνδας. Όποιος δεν είναι εξοικειωμένος με την εβραϊκή παράδοση, δεν καταφέρνει να συλλάβει το νόημα της παρωδίας τόσο του τελετουργικού όσο και των ιερών κειμένων. Αυτό μας θυμίζει ότι το κοινό των αναρχικών αποτελείτο σε μεγάλο βαθμό από πρώην μαθητές των ταλμουδικών σχολείων, πλήρως ενταγμένων στο ρεύμα των εβραϊκών παραδόσεων. Άλλωστε, ακόμη και με μια αρνητική και συνειδητή μορφή, εκείνη η παράδοση χρωματίζει όλες τις πλευρές του εβραϊκού αναρχικού κινήματος. Στον χασσιδισμό κάθε άνθρωπος γίνεται ο λυτρωτής ενός κόσμου που είναι ο δικός του, κι αυτή είναι μία από τις πλευρές της μεγάλης χασσιδικής επανάστασης. Ο άνθρωπος βγαίνει από τη συλλογική ανωνυμία και γίνεται ένα υποκείμενο με την πλέον ισχυρή έννοια αυτής της λέξης. -Furio Biagini
Σε ένα δοκίμιο του 1974, ο Σόλεμ ανιχνεύει την ακριβή διάκριση ανάμεσα σε δύο μορφές μηδενιστικής εξέγερσης: εκείνης που εγγράφεται στον “ησυχαστικό μηδενισμό” και εκείνης που εγγράφεται, αντιθέτως, στον “μηδενισμό της πράξης”. Ενώ η ιδέα του μηδενισμού χαρακτηριζόταν ουσιαστικά από μια αποστασιοποίηση από τα προβλήματα του κόσμου προκειμένου να αναζητήσει καταφύγιο σε ένα είδος “μεταφυσικού αναρχισμού”, τώρα ο όρος μηδενισμός υιοθετείται προκειμένου να περιγράφει ένα κίνημα ριζοσπαστικά ενεργό, ζωντανό μέσα στην ιστορία και έτοιμο να ανατρέψει την υπάρχουσα κατάσταση των πραγμάτων”. -Eric Jacobson
Πετρούπολη Σανγκάη 1 × €11.50
Γράφοντας τη ζωγραφική 1 × €22.50
Υπήρχε μια πόλη... 1 × €25.00
Πολεμιστής των Αλτάι 1 × €16.11
Σκοτεινή κραυγή 1 × €16.00
Αριστοφάνη Πλούτος 2 × €7.70
Homo Hapticus 1 × €16.20
Ο αδερφός μου Γιώργος Σεφέρης 1 × €12.60
0 εγκέφαλος μας και πώς λειτουργεί 1 × €12.00
Apocosmos 1 × €48.00
Ηρακλής - οι άθλοι του δεν τελειώνουν ποτέ 1 × €7.70Υποσύνολο: €203.01
