€6.30
Ένας κοινός τόπος θέλει τη γεύση, gusto στα λατινικά, το γούστο λοιπόν, να είναι το όργανο με το οποίο γνωρίζουμε την ομορφιά και απολαμβάνουμε τα ωραία πράγματα. Πίσω από αυτή τη συμφιλιωτική πρόσοψη, ο Ιταλός φιλόσοφος Giorgio Agamben, αντίθετα, αποκαλύπτει τον κάθε άλλο παρά καθησυχαστικό χαρακτήρα ενός ρήγματος, που διχάζει αμετάκλητα το υποκείμενο. Στο σταυροδρόμι της αλήθειας και της ομορφιάς, της νόησης και της απόλαυσης, το γούστο εμφανίζεται ως η γνώση την οποία το υποκείμενο δε γνωρίζει και ως η απόλαυση την οποία δεν απολαμβάνει. Από αυτή τη νέα οπτική γωνία, αισθητική και οικονομία, homo aestheticus και homo economicus, φανερώνουν τη μυστική και παράξενη συνενοχή τους.
Με το Γούστο, ο Agamben εμβαθύνει στην ιστορία της φιλοσοφίας, φτάνοντας μέχρι τις απαρχές της αισθητικής, για να ανακτήσει κριτικά τις ρίζες μιας κεντρικής έννοιας για τον δυτικό πολιτισμό. Ο Agamben είναι ο σπάνιος συγγραφέας του οποίου οι ιδέες και τα έργα έχουν ευρεία απήχηση σε πολλά πεδία, και με το Γούστο στρέφει την κριτική του ματιά στο πεδίο της δυτικής τέχνης και αισθητικής. Το δοκίμιο αυτό, που γράφτηκε αρχικά το 1979, ρίχνει φως σε μια βασική κατηγορία του πρόσφατου έργου του και υπόσχεται να απασχολήσει όχι μόνο τους αναγνώστες των φιλοσοφικών και κοινωνιολογικών κειμένων του Agamben, όπως και των κειμένων λογοτεχνικής κριτικής του, αλλά και το κοινό των θεωρητικών και ιστορικών της τέχνης. (
Να κ’ η περίπτωση του Ηράκλειτου, που αποτραβήχτηκε στις ελεύθερες εκτάσεις και στα περιστύλια του τεράστιου ναού της Αρτέμιδας: τούτη η “έρημος” ήταν, οπωσδήποτε, πιο άξια – τ’ ομολογώ! Γιατί να μην υπάρχουν και για μας τέτοιοι ναοί; (Χμ, ίσως και να υπάρχουν. Να, μου έρχεται τώρα δα στο νου τ’ ωραιότερο δωμάτιο εργασίας που είχα ποτέ, στην Piazza di San Marco, άνοιξη, δέκα με δώδεκα το πρωί) Ωστόσο, κι ο Ηράκλειτος απέφευγε αυτό που κ’ εμείς αποφεύγουμε σήμερα: το θόρυβο και τη φλυαρία των Εφεσίων, τη δημοκρατία τους, τις πολιτικές αθλιότητες τους, τα νεώτερα κατορθώματα της “αυτοκρατορίας” (της περσικής – με εννοείτε), όλη τη βρομερή πραμάτεια του “σήμερα”, γιατί εμείς οι φιλόσοφοι χρειαζόμαστε πάνω απ’ όλα μια συγκεκριμένη ησυχία: χρειαζόμαστε ανάπαυση απ’ το “σήμερα”.
Στις ιδιωτικές του συζητήσεις ο Χέλμουτ Πλέσνερ συνήθιζε να χαρακτηρίζει τη μουσική ως summum humanum, ανθρώπινη κορύφωση, αναγνωρίζοντας τη θεμελιώδη σημασία της τέχνης αυτής για τη φιλοσοφική ανθρωπολογία και βλέποντας σε αυτήν το κλειδί για την επίλυση αισθητικών και φιλοσοφικών προβλημάτων.
Στην αμιγώς ενόργανη, «καθαρή» μουσική, όπως την αποκαλεί, σε μια μουσική που μπορεί να σταθεί ως τέχνη χωρίς εικόνες και λέξεις, τον ελκύει εκείνη η μοναδική συγχώνευση νοήματος και ήχου, νου και αισθητικότητας, που δείχνει να διαψεύδει τον καρτεσιανό δυισμό στην πράξη. Το να συμβαίνει όμως κάτι τέτοιο στην επικράτεια μιας αίσθησης, της ακοής, ωθεί τον Πλέσνερ στην αναζήτηση κάτι αντίστοιχου και στην επικράτεια της όρασης. Ανακαλύπτοντάς το στην ευκλείδεια γεωμετρία, στις έμπλεες νοήματος κατασκευές της οποίας συντελείται η ίδια συγχώνευση νου και αισθητικότητας, ο Πλέσνερ είναι βέβαιος πως μεταξύ νου, αισθητικότητας και σωματικής κίνησης –γιατί τέτοιες είναι η μουσική και η ένσκοπη πράξη με τη λανθάνουσα γεωμετρία της– υπάρχουν δομικές αντιστοιχίες τις οποίες η φιλοσοφία δεν μπορεί να αγνοεί.
Στο πρώτο κείμενο, ο Ζιράρ συμπυκνώνει τη θεωρία της μιμητικής επιθυμίας, που αποτελεί τη δική του συνεισφορά όχι μόνο στην κριτική της λογοτεχνίας -αυτό θα ήταν ένα πολύ στενό πλαίσιο-, αλλά και στην ιστορία της βίας, της θρησκείας και της επιθυμίας. Φραγμός στην ανθρώπινη επιθυμία δεν υπάρχει; όσα επιδιώκει ένα μεμονωμένο μέλος της κοινότητας μπαίνουν στο στόχαστρο των υπολοίπων. Και ακριβώς επειδή οι άλλοι τα εποφθαλμιούν, εκείνος τα λατρεύει διπλό. Διαφαίνεται εδώ το περίφημο “μιμητικό τρίγωνο”, που συνδέει τον επιθυμούντο, το επιθυμούμενο αντικείμενο και τον μεσολαβητή-πρότυπο.
Το δεύτερο κείμενο αφορά ένα γνωστό από τη βιβλιογραφία συνέδριο στο οποίο συμμετείχε ο Ζιράρ, αλλά ταυτόχρονα την άγνωστη εν πολλοίς συνάντησή του με τον Κορνήλιο Καστοριάδη. Στο Δεκαήμερο του Σεριζύ, με θέμα την “Αυτοοργάνωση”, οι δυο τους συγκρούονται για την ενδεχομενικότητα στις ανθρώπινες υποθέσεις. Ο καθολικός Ζιράρ -ο ίδιος τοποθετεί τη μεταστροφή του από τον σκεπτικισμό στον χριστιανισμό το 1958- απέναντι στον μαχητικό άθεο Καστοριάδη. Ο αφηγητής του Ιερού εντός της κοινωνίας απέναντι στον εισηγητή της αυτονομίας, που εξορίζει τη θρησκεία. Ο ντετερμινιστής, που αναζητά υπεριστορικούς κανόνες για τη θέσμιση των κοινωνιών, και ο υπέρμαχος του πολιτικού αναστοχασμού και της πράξεως.
Ανθολογία από το έργο του Παντελή Πρεβελάκη 1 × €13.50
Ωόν 1 × €13.40
Αγών Ομήρου 1 × €6.30
Ο άνθρωπος που έπεσε στη Γη 1 × €12.00
Επτά άδεια σπίτια 1 × €9.90
Ζωή στην κόψη 1 × €18.00
Το Κομμουνιστικό Μανιφέστο 1 × €6.75
Οι Λέξεις Έχουν Τη Δική Τους Ιστορία 1 × €14.00
Neverhome 1 × €14.40
Σήμα Μενέλαος Παρλαμάς 1 × €18.00
Κάποιος Λούκας 1 × €12.40Υποσύνολο: €138.65
