Σχετικά προϊόντα
- Γλώσσα
Λεξικό ερμηνευτικό και ετυμολογικό
Ξανθινάκης Αντώνιοςτου δυτικοκρητικού γλωσσικού ιδιώματος€29.00€26.00Η κρητική διάλεκτος έχει το προνόμιο να παρουσιάζει γραπτή λογοτεχνική παράδοση από τον 14ο αιώνα, για να φτάσει στο αποκορύφωμα της εκφραστικής της πληρότητας τον 16ο και τον 17ο αιώνα. Η γλώσσα των σημερινών Κρητικών, παρά τις αναπόφευκτες ισοπεδωτικές τάσεις που οδηγούν στη ραγδαία υποχώρηση των τοπικών ιδιωμάτων και διαλεκτικών ποικιλιών, διατηρεί μεγάλο μέρος από τη φυσιογνωμία της. Το πλούσιο υλικό του παρόντος λεξικού αποτελεί πολύτιμη πηγή πληροφοριών και προβληματισμού, όχι μόνο για τον ερευνητή αλλά και για κάθε Κρητικό. Ξεφυλλίζοντάς το, κανείς διαπιστώνει ότι περνά από μπροστά του ένας υπέροχος κόσμος που καλύπτει όλες τις πτυχές του υλικού, πνευματικού και κοινωνικού βίου των Κρητικών, τη χλωρίδα και την πανίδα του νησιού και τόσα άλλα. Σταματά με θαυμασμό μπροστά σε φυτά και βότανα. Εντυπωσιάζεται από το πλούσιο ποιμενικό λεξιλόγιο. Μελαγχολεί για το θάνατο τόσων λέξεων. Μένει ενεός μπροστά στις συνωνυμικές δυνατότητες: ο ωραίος στην εμφάνιση είναι διωματάρης, θεωρατικός, φανισιμιός, ωριόθωρος. Εκπλήσσεται από το πλήθος των εφευρηματικών σύνθετων, όπως μερμηγκομέσης, παιζομάτης, χουμαδοκέφαλος, ψιμυθευτερός. Συνειδητοποιεί, τέλος, την εκπληκτική πολυσημία των λέξεων, όταν βλέπει ότι στην Κρήτη εργάτης είναι «εξάρτημα της φάμπρικας», πιτυρίδα «είδος βοτάνου», προβατίνα «είδος αγριόχορτου», ή ότι τα χαλάκια τρώγονται, αφού είναι νόστιμα «παξιμαδάκια«. Σε μια εποχή που κινδυνεύει να εξαφανιστεί κάθε τι που θεωρείται «περιθωριακό» ή αποκλίνει από την καθιερωμένη γλωσσική συμπεριφορά, λεξικά όπως το παρόν, αποκτούν εθνική σημασία, από τη στιγμή που αφυπνίζουν ιστορικές μνήμες, απεικονίζουν ποικίλες πτυχές του λαϊκού πολιτισμού, ενώ παράλληλα αφήνουν τον επαρκή αναγνώστη να διεισδύσει, μέσα από τις λέξεις, στην ψυχοσύνθεση όσων Κρητικών εξακολουθούν, σε πείσμα των καιρών, να μιλούν μια γλώσσα πλούσια και εκφραστική, με προφορική παράδοση χιλιάδων χρόνων.
- Γλώσσα
Το ζορμπαλίκι των ραγιάδων
Σαραντάκος ΝίκοςΑνιχνεύοντας το 1821 μέσα από τις λέξεις του€17.00€15.30Τι ήταν ο ελτζής, ο βεκίλης και ο καϊμακάμης; Ποια ήταν η διαφορά του αρματολού από τον κλέφτη; Ποιοι ήταν οι Κακλαμάνοι, οι Ταλαρίσιοι και οι Χαλδούπηδες; Ποιος ήταν ανώτερος: ο αγάς, ο πασάς ή ο μπέης; Το μπρίκι ήταν πιο δυνατό, η κορβέτα ή η φρεγάτα; Ποια θέση είχαν στο οθωμανικό σύστημα ο σούμπασης, ο τασιλτάρης και ο ζαμπίτης; Ποια σημασία είχαν στα ελληνικά της εποχής οι λέξεις λουφές, πρέζα και τερτίπι;
Καθώς βαίνουμε προς τον εορτασμό των 200 χρόνων από το ιδρυτικό γεγονός του νεοελληνικού κράτους, τα κείμενα της εποχής θα βρεθούν στο προσκήνιο. Όλα όμως αυτά τα κείμενα, είτε είναι γραμμένα από ασπούδαχτους είτε από πολύ μορφωμένους, είτε ιδιόχειρα είτε με τη μεσολάβηση γραμματικών, περιέχουν λέξεις άγνωστες στον σημερινό αναγνώστη ή όρους που σήμερα έχουν προσλάβει διαφορετική σημασία ή χρησιμοποιούνται σε άλλο πλαίσιο.
Έχοντας αποδελτιώσει δεκάδες συγγράμματα της εποχής, από απομνημονεύματα και ιδιωτική αλληλογραφία έως αποφάσεις του Βουλευτικού και αναφορές προς τις αρχές, χωρίς να ξεχνάει τα δημοτικά τραγούδια, ο Νίκος Σαραντάκος, μανιώδης κυνηγός λέξεων, συγκέντρωσε 300 αντιπροσωπευτικούς όρους: λέξεις της οθωμανικής διοίκησης, ορολογία του άτακτου και του τακτικού στρατού, λεξιλόγιο των καραβιών και της ναυτοσύνης, νομίσματα οθωμανικά και ευρωπαϊκά, ακόμη και τους πρώτους χαρακτηρισμούς των αντίθετων στις εμφύλιες διαμάχες.
Πάνω από χίλια παραθέματα, από τη δωρική λιτότητα του Μακρυγιάννη έως τα φαναριώτικα κομψοτεχνήματα του Μαυροκορδάτου, μεταφέρουν στον σημερινό αναγνώστη το πνεύμα της εποχής και το ύφος και ήθος των ανθρώπων της, από τα μεγάλα και τα ηρωικά κατορθώματα έως τα καθημερινά ή και τα χαμερπή, ιχνηλατώντας έτσι το Εικοσιένα μέσα από τις λέξεις του. - Γλώσσα
ΤΟ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΛ. ΠΑΛΛΗ
ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣΖΗΤΗΜΑΤΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ€14.00€12.60Η μετάφραση του Κατά Ματθαίον Ευαγγελίου από τον Αλέξανδρο Πάλλη (1901) και τα συνεπόμενα Ευαγγελικά δεν συντάραξαν απλά την κοινωνία της εποχής αλλά οδήγησαν σε «ομαδική παράκρουση», σύμφωνα με την εύστοχη διατύπωση του Μ. Τριανταφυλλίδη. Εκατόν είκοσι χρόνια αργότερα το μόνο που φαίνεται να έχει απομείνει είναι ο απόηχος και ορισμένα τυποποιημένα ευτράπελα, τα οποία ελάχιστη σχέση έχουν με το κείμενο του Πάλλη. Η μετάφρασή του συνεχίζει να αποτελεί ένα άθροισμα στερεότυπων αντιλήψεων και προσλήψεων οι οποίες επικεντρώνονται στα κίνητρα, τα γεγονότα και τις αντιδράσεις, αλλά αρνούνται πεισματικά να εστιάσουν στο κείμενο καθαυτό, που μοιάζει να έχει αποκτήσει μια αρνητικά εμβληματική σημασία ή να υφίσταται ένα είδος damnatio memoriae.
Η παρούσα μελέτη επιδιώκει να αναζητήσει και να αξιολογήσει τα βασικά χαρακτηριστικά της μετάφρασης του Πάλλη, αναζήτηση, ωστόσο, που συνδέεται με τρεις επιμέρους διαδικασίες: 1) την ένταξή της στο ευρύτερο μεθοδολογικό πλαίσιο των μεταφράσεων της Αγίας Γραφής, πλαίσιο το οποίο από τα μέσα περίπου του 20ού αιώνα μέχρι τις σύγχρονες λειτουργικές θεωρίες γνώρισε επαναστατικές ανατροπές· 2) την ένταξή της στο ιστορικό, κοινωνικοπολιτικό και κοινωνιο-γλωσσολογικό πλαίσιο των αντίστοιχων νεοελληνικών μεταφράσεων, από εκείνη του Μ. Καλλιουπολίτη (1638) μέχρι τη μετάφραση της Ελληνικής Βιβλικής Εταιρίας (1985/1989)· 3) τη σύγκριση επιμέρους μεταφραστικών τεχνικών/στρατηγικών/επιλογών του Πάλλη με άλλες, ελληνικές και ξενόγλωσσες, μεταφράσεις του “Κατά Ματθαίον”.
Φαίνεται ότι η μετάφραση του Πάλλη όχι μόνο δεν ήταν «χυδαία» και «βέβηλη», αλλά μάλλον πρωτοποριακή για την εποχή της, εφαρμόζοντας με προδρομικό τρόπο στρατηγικές οι οποίες προς τα τέλη του ίδιου αιώνα θα θεωρηθούν αυτονόητες ακόμα και για τις εγκεκριμένες μεταφράσεις από την Εκκλησία της Ελλάδος. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου) - Γλώσσα
Γλωσσίδια
Ανδρέας ΠαππάςΚείμενα για τη γλώσσα και όχι μόνο€17.70€16.00Οι βλαβερές συνέπειες του πουπουδισμού. Η αρχαία Ελλάδα ή η Αρχαία Ελλάδα; Τι είναι τα pluralia tantum; Ψαγμενιά, ή μήπως απλώς δηθενιά; Οι εβραίοι ή οι Εβραίοι; Ο Ρουσσώ, ο Ρουσώ, ο Ρουσσό ή ο Ρουσό; Αχ, αυτά τα ντουζ! Η βουλευτής, η βουλευτίνα, η βουλεύτρια. Οι ζωές(;) των άλλων. Εμείς πάντως προσέχουμε “τους εαυτούς μας”. Νύμφες και νύφες, έννοιες και έγνοιες. Η ελληνοστολή και η αποξύλωση. “Τι να κάνουμε;”, ή μήπως “Τι να κάμουμε;”. Καμαρομύτηδες και πολυπιθυμημένες. Ο Φίλερις και η Αιμοβόρα, ο Δίκορος και ο Κοπρώνυμος. Ο Πυρρόθριξ, του…; Τι σημαίνει Τσιμισκής; Ποιοι να ήταν, άραγε, ο Τζούρτζης και ο Σαλισβουρής; Το θρυλικό λεωφορείο “Θων-Θησείον”. Ο Χεζοπόταμος και ο Cartier. Η Μάχη των Πυραμίδων και η Μάχη των Χρυσών Πτερνιστήρων.
Άλκη Ζέη: In memoriam. Η μιζέρια της ηθογραφίας. Η απαξίωση του Νομπέλ Λογοτεχνίας. Οι συγγραφείς ως μεταφραστές. “Ο δαίμων της ενδεκάτης ώρας” και ο “Πυρετός στο αίμα”. Οι δαίμονες ή Οι δαιμονισμένοι του Ντοστογιέφσκι; Κι όμως, ο Ουγκό δεν έγραψε για Άθλιους…
Κείμενα ενός απλού γλωσσομανούς, τα οποία επιχειρούν να θίξουν ζητήματα που άπτονται πεδίων όπως η γλώσσα, η Ιστορία, η μετάφραση, ακόμα και η κίνηση των ιδεών.
Κείμενα με οδηγό την αρχή ότι ακόμα και τα πιο ενδιαφέροντα θέματα μπορούν να προσεγγίζονται με παιγνιώδη ή χιουμοριστικό τρόπο.