€12.60
Βραβείο Μετάφρασης 2016
Ο ΑΜΛΕΤ είναι το έργο που κατεξοχήν κατοικείται από ίσκιους αγνοουμένων, είτε το έγραψε ο Σαίξπηρ για να περιθάλψει κάποιον δικό του ακριβό και ανομολόγητο αγνοούμενο είτε όχι. Μολαταύτα, όσο κι αν βλέπουμε στον ‘Aμλετ ένα έργο πένθους από τα πιο συγκινητικά και πιο ανήσυχα στη λογοτεχνία, δεν θα καταφέρουμε ποτέ να διεισδύσουμε “στην καρδιά του μυστηρίου” του Σαίξπηρ. Δεν χρειάζεται, άλλωστε. Το φάσμα των συναισθημάτων μας για όλα όσα είναι για μας βαθύτερα από το δάκρυ θα εμπλουτίζεται πάντα από τη βαθιά δομημένη αδιαφάνεια του σαιξπηρικού ήρωα. Εκείνος θα κερδίζει τη δυσκολότερη μάχη της έκφρασης και θα πεθαίνει τον δυσκολότερο θάνατο. “Τ’ άλλα είναι σιωπή”. Το δικαίωμά μας σ’ αυτή τη σιωπή, τη σιωπή μιας βαθύτερης κατανόησης του εαυτού μας και του άλλου, το κατέκτησε για λογαριασμό όλων μας ο Άμλετ.
Η νέα έκδοση του Φάουστ, ενός από τα κορυφαία έργα του νεότερου ευρωπαϊκού πνεύματος και της γερμανικής λογοτεχνίας, μονόγλωσση αυτή τη φορά, σε εισαγωγή, μετάφραση και σχόλια του Πέτρου Μάρκαρη.
Η έμμετρη απόδοση των περίπου δώδεκα χιλιάδων στίχων του Γκαίτε είναι το μεταφραστικό έργο ζωής του διεθνούς συγγραφέα και μεταφραστή, ο οποίος δούλευε για αυτό πάνω από δέκα χρόνια.
Ο Φάουστ ξεκινάει ένα μακρύ ταξίδι, το οποίο διασχίζει τέσσερις συνεχόμενες τραγωδίες: την τραγωδία των Λογίων, την τραγωδία της Μαργαρίτας, την τραγωδία της Ελένης και την τραγωδία της Ανθρωπότητας.
Και όμως, παρά τον τεράστιο όγκο του και τις τέσσερις επιμέρους τραγωδίες, ο Φάουστ είναι κατά διαστήματα μια κωμικοτραγωδία χάρη στον Μεφιστοφελή και τα ειρωνικά έως σαρκαστικά σχόλια του για τους ανθρώπους. Επί της ουσίας, ο Μεφιστοφελής είναι ο καθρέφτης του σύγχρονου ανθρώπου.
Πέραν αυτού, το έργο ξεκινάει στον Μεσαίωνα αλλά μετακινείται αδιάκοπα μέσα στον χρόνο. Αφιερώνει μια ολόκληρη πράξη στην ελληνική μυθολογία και καταλήγει στην Ελένη.
Ο πλούτος του έργου δεν είναι μόνο η δραματική ποίηση και οι τραγικές στιγμές που μας προσφέρει. Είναι και ο πλούτος των στιγμών που ζωντανεύουν από την αρχαία ελληνική ιστορία και τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.
«Λατρεύω τα ψηλά τακούνια. Τα φτιάχνουν τόσο ψηλά τώρα! Ξέρετε, ήμουν πραγματικό pin-up girl. Αλλά pin-up girl του Παλαιού Καθεστώτος. Είχα δει ένα πορτρέτο της Δούκισσας του Λονγκβίλ, την ξέρετε;… Είχα αντιγράψει το φόρεμά της για να πάω σ’ έναν χορό μεταμφιεσμένων, μετά το ’κοψα πάνω απ’ το γόνατο και το φορούσα για φόρεμα κοκτέιλ με γόβες-στιλέτο. Όμως τα τακούνια κάποια στιγμή δεν μπορείς πια να τα φορέσεις. Το κορμί δεν τα θέλει πια… Απολαύστε όσο μπορείτε τα ωραία σας πόδια, αγαπητή μου… Πριν επιβάλλει το κορμί τους θλιβερούς του νόμους…»
Βασικό στοιχείο της δραματουργίας της Γιασμίνα Ρεζά είναι η εστίαση σε φαινομενικά ασήμαντα στοιχεία της πραγματικότητας, στις ελάχιστες εκείνες ρωγμές που γίνονται χάσματα και την καταβροχθίζουν. «Μου αρέσει να πηγαίνω από το πιο μικρό στο πιο μεγάλο», λέει η συγγραφέας, «γιατί πιστεύω πως η μεταφυσική του ανθρώπου δεν κρύβεται στις μεγάλες ηρωικές στιγμές. Η απόγνωση και τα μυστικά του κρύβονται στις αόρατες λεπτομέρειες, σ’ αυτές τις μόνιμες και ανεπαίσθητες χαραμάδες της καθημερινότητας».
Μέγιστη ανατόμος του ανθρώπινου ψυχισμού, η Γιασμίνα Ρεζά φωτίζει τις αδυναμίες και τις αντιφάσεις των ηρώων της, χωρίς να κρίνει ή να νουθετεί. Η ευφυΐα με την οποία περιγράφει την αγωνία που εμπεριέχεται σε κάθε είδους ψευδαίσθηση αγγίζει τον αναγνώστη-θεατή με τρόπο άμεσο και καταλυτικό. Η γραφή της, λαμπερή και κοφτερή σαν λεπίδα, προκαλεί το γέλιο αλλά και τη θλίψη για το παράλογο της ύπαρξης, ισορροπώντας αριστοτεχνικά ανάμεσα στη σοβαρότητα και την ελαφράδα, ανάμεσα στις επιθυμίες και τη ματαίωσή τους, τις ελπίδες και τις διαψεύσεις τους.
Η αρχαία ελληνική τραγωδία έθεσε στην εποχή της, μέσα από τον καθρέφτη του μύθου, τα φλέγοντα ζητήματα σχετικά με τον άνθρωπο στους κόλπους της κοινωνίας. Περιέγραψε συγκρουσιακές καταστάσεις, έδειξε πώς αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι τη βία, την τελετουργία και τη λατρεία· παρουσίασε την πτώση σπουδαίων προσώπων και τους φόβους των ανθρώπων.
Όλες οι προβληματικές καταστάσεις και οι συγκρούσεις που πραγματεύεται η αρχαία ελληνική τραγωδία παραμένουν άλυτες και αποτελούν ζητήματα και της δικής μας εποχής, τα οποία, στο πλαίσιο μιας δημοκρατικής κοινωνίας με διεθνή εξάπλωση (παρ’ όλα τα πισωγυρίσματα), συζητούνται ανοιχτά, γιατί είναι επίκαιρα. Η αρχαία τραγωδία λειτουργεί εν προκειμένω σαν ένα μεγάλο αντηχείο, και το θέατρο, αφομοιώνοντάς την, κάνει το παρελθόν μέρος του παρόντος. Η τραγωδία καθιστά ρητό το άρρητο, και από αυτό κερδίζει το θέατρο σήμερα, όπως και τότε, μια ανησυχαστική δύναμη, που μας αναγκάζει να στοχαστούμε και που, μέσα από τη γοητεία που ασκούν οι ξένοι για μας αρχαίοι μύθοι, προκαλεί όχι μόνο συναισθηματικό συγκλονισμό, αλλά και την «ηδονή που αποκομίζει κανείς από τα τραγικά θέματα».
Μια κοινωνία χωρίς θέατρο θα έχανε έναν «δημόσιο χώρο πειραματισμού για μια εύθραυστη διευθέτηση των συγκρούσεων» και μαζί με αυτόν τη συναισθηματική της ισορροπία. Την αρχαία ελληνική τραγωδία την έχουμε ανάγκη.
H ΣΤΙΒΑΡH ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ ΛΗΡ, η ποικιλία και το εύρος της ανθρώπινης εμπειρίας που περικλείει, το μέγεθος των αισθημάτων που ενεργοποιεί και ασφαλώς το αδυσώπητο τέλος του τον καθιστούν ένα από τα σκοτεινότερα, τα πιο ανήσυχα και ανησυχητικά έργα που γράφτηκαν ποτέ για το θέατρο. Και μόνο το τεράστιο δραματικό φάσμα του Ληρ προξενεί δέος. Στις σκηνές του, που διαδραματίζονται σε κλειστά δωμάτια ή στο ύπαιθρο, σε αίθουσες ανακτόρων ή στην καλύβα ενός ερημότοπου, διαβαίνουν βασιλείς και ζητιάνοι, άρχοντες και υπηρέτες, γνωστικοί και τρελοί, ιππότες, στρατιώτες, αυλικοί και κατάσκοποι, ενώ τα συναισθήματα που προκαλεί κυμαίνονται, κάποτε με αιφνίδιες και βίαιες εναλλαγές, από την άδολη αγάπη ώς το πιο αδιάλλακτο μίσος, από την καλοσύνη και την τρυφερότητα ώς την πιο άγρια ψυχική και σωματική βία, από το ερωτικό πάθος ώς την αποστροφή, από την οργή και τη φονική σύγκρουση ώς τη γλυκύτερη καταλλαγή.
Με τον φόβο να κατηγορηθώ για παθολογική βαρδολατρία, θα έλεγα ότι ο Βασιλιάς Ληρ είναι ίσως το κορυφαίο έργο τραγικής ποίησης αδιακρίτως εποχής, ιστορίας, τόπου, γλώσσας, έθνους, φύλου η φυλής, σε όλον τον δυτικό πολιτισμό, όπως είθισται να τον αποκαλούμε, αλλά και στον ανατολικό τώρα πια, αφού κι αυτός φαίνεται να έχει αναγνωρίσει και αφομοιώσει την τραγωδία ως αναγκαίο παραστατικό πρότυπο για τις δικές του προτεραιότητες.
Ο Βασιλιάς Ληρ αφήνει πίσω του μια ηθική ερημία, μια έρημη χώρα απορφανεμένη, στερημένη από κάθε ηθική ευεργεσία, στην οποία η νομιμότητα της εξουσίας θα παραμείνει πρόβλημα ανοιχτό σαν πληγή, μολονότι τα αισθήματα και τα συναισθήματα που εκδραματίστηκαν μέσα σ’ αυτήν την εμπλοκή, και πάνω απ’ όλα τ’ άλλα της αγάπης, δεν έχουν χάσει τίποτε από το αμφίσημο κύρος τους στις ανθρώπινες υποθέσεις.
Απ’ όλα τα έργα του Σαίξπηρ, ο Βασιλιάς Ληρ είναι αναμφίβολα εκείνο στο οποίο [ ο συγγραφέας ] έχει πλησιάσει περισσότερο στο ύψος και στην ποιότητα τον έναν τραγικό ποιητή μεγαλύτερο σε όλα από εκείνον που ο κόσμος είδε ποτέ να γεννιέται στην ιστορία. Είναι το πιο αισχύλειο από τα έργα του, το πιο στοιχειώδες και πρωταρχικό, το πιο ωκεάνειο και τιτάνιο στη σύλληψή του.
–A.C. SWINBURNE
Θόρυβος 1 × €28.00
Τ'ΑΓΡΙΟΛΟΥΛΟΥΔΑ ΤΟΥ ΒΑΡΛΑΜΟΥ 1 × €20.00
Αφανισμός 1 × €20.00
Βάρδια 1 × €15.30
Η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΒΑΜΒΑΚΙΟΥ 1 × €27.00
Άρωμα πάγου 1 × €16.20
Οι βάρβαροι της Ευρώπης 1 × €22.50
Τα ελιξίρια του διαβόλου 1 × €18.00
Τα τρία μικρά λυκάκια 1 × €13.00
Παγκόσμιον λεξικόν των έργων - Πλήρης 1 × €100.00
Το οχυρό 1 × €13.50Υποσύνολο: €293.50
